«Το σκάνδαλο» στις Βρυξέλλες: Όταν κατέρρευσε μια ολόκληρη Ευρωπαϊκή Επιτροπή

«Τα μέλη της Επιτροπής αποφάσισαν ομόφωνα να υποβάλουν την παραίτησή τους. Έτσι, η Επιτροπή αποδέχεται τις ευθύνες της…». Με αυτά τα λόγια καταβαραθρώθηκε με ντροπιαστικό τρόπο μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που επί των ημερών της, θα κυκλοφορούσε το ευρώ και θα υπογραφόταν η Συνθήκη της Νίκαιας. Ωστόσο, η δυσοσμία των πρακτικών της δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη για πολύ.

Την ανακοίνωση είχε κάνει στις 15 Μαρτίου του 1999 ο Ζακ Σαντέρ, ο πρόεδρος της Επιτροπής την περίοδο 1995-1999. Οι εξελίξεις τον είχαν στριμώξει στα «σχοινιά».

Ήδη αρκετούς μήνες πριν, εκείνη η Επιτροπή, άρχισε να δέχεται τα πυρά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που τότε άρχιζε κάπως να δείχνει τα δόντια του. Το σκάνδαλο ξέσπασε όταν ένας αξιωματούχος διέρρευσε μια άκρως επικριτική αναφορά για τις πρακτικές της Επιτροπής. Ο Τύπος πήρε την ιστορία και άρχισε να την αναπαράγει, καθιστώντας αδύνατο να αποσιωπηθεί το σκάνδαλο.

Στο εξής, τα ΜΜΕ επικέντρωσαν τις επιθέσεις τους στην γενικότερα, στην Επιτροπή που επικρίθηκε για την οικονομική και διοικητική διαχείριση της, καθώς και τις υπηρεσίες της. Ειδικότερα, όμως τα φώτα τράβηξε η Γαλλίδα Επίτροπος, Εντίθ Κρεσόν, η οποία κατηγορήθηκε για ευνοιοκρατία, και στον Ισπανό Επίτροπο, Μανουέλ Μαρίν, που κατηγορήθηκε για απάτη σε σχέση με την ανθρωπιστική βοήθεια.

Η Κρεσόν, φέρεται ότι έκανε κατάχρηση της επιρροής της, τοποθετώντας μια φίλη της στην ομάδα της, ως επιστημονική σύμβουλος, μια θέση η οποία όμως φαίνεται να δημιουργήθηκε ειδικά για εκείνη. «Η Μαντάμ Κρεσόν είχε δώσει πολύ σημαντικά, καλοπληρωμένα συμβόλαια σε συγγενείς, με τρόπο που δεν ήταν ούτε ανοιχτός ούτε διαφανής. Ήταν ενάντια στους κανόνες της ΕΕ» θα έλεγε μετά από πολλά χρόνια η Ελίζαμπεθ Σρέντερ, Ευρωβουλευτίνα της Ομάδας των Πρασίνων.

«Ήταν μια εποχή που κάθε μουρμούρα γινόταν κουτσομπολιά. Ήταν σαν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ήταν άνδρο παρανομίας, όπου οι χάρες, η απάτη και η διαφθορά ήταν διάχυτα», θα συμοπλήρωνε ο πρώην ευρωβουλευτής Ζεράρ Ντεπρέζ.

Το πόρισμα για την Επιτροπή

Μετά από αίτημα της Σοσιαλιστικής Ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατατέθηκε πρόταση μομφής κατά της Επιτροπής στις 14 Ιανουαρίου 1999. Αν και απορρίφθηκε, ωστόσο ήταν η πρώτη φορά που μια πρόταση μορφής εξασφάλιζε τόσες πολλύς ψήφους,  αν και μειοψηφία (με 293 κατά 232 και 27 αποχές).

O Ζακ Σαντέρ απευθύνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Έτσι, στη συνέχεια, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο ζητείται η σύσταση Επιτροπής Ανεξάρτητων Εμπειρογνωμόνων με αρμοδιότητα τη διερεύνηση των διοικητικών παρατυπιών που έχουν ήδη επισημανθεί από τα όργανα εσωτερικού ελέγχου και έχουν δημοσιοποιηθεί. Η Επιτροπή αποδέχθηκε τη διαδικασία αυτή και συμμετείχε στον διορισμό των εμπειρογνωμόνων.

Ο Ζακ Σαντέρ, προσπάθησε να βρει μια λύση, αλλά δεν κατάφερε ούτε καν να διασφαλίσει την παραίτηση των εμπλεκόμενων Επιτρόπων.

Στις 15 Μαρτίου, η έκθεση της επιτροπής επέκρινε αυστηρά τις μεθόδους διαχείρισης της Επιτροπής, θεωρώντας ότι, συλλογικά, οι Επίτροποι δεν είχαν τον επαρκή έλεγχο των χαρτοφυλακίων τους. Δεν ενέπλεξε μόνο τους δύο Επιτρόπους, οι οποίοι ήταν ήδη αντικείμενο εσωτερικής έρευνας, αλλά και άλλα μέλη της Επιτροπής.

Από εκείνο το σημείο και μετά, κατέστη αναπόφευκτο να εγκρίνει το Κοινοβούλιο την πρόταση μομφής. Για να αποφευχθεί αυτή η κατάσταση, η Επιτροπή αποφάσισε το ίδιο απόγευμα να παραιτηθεί ως σώμα, αν και η θητεία της δεν επρόκειτο να λήξει μέχρι τα τέλη του 1999.

«Πάντα πίστευαν ότι το Κοινοβούλιο ήταν απλώς ένα μαγαζί που απλά μιλάνε και μόνο το Συμβούλιο είχε νομοθετικές εξουσίες, αλλά όλα άλλαξαν» είπε η Σρέντερ ενώ ο Ζεράρ Ντεπρέζ θα τόνιζε ότι «οι σχέσεις του Κοινοβουλίου με την Επιτροπή άρχισαν να αλλάζουν. Από εκείνο το σημείο και μετά οι κοινοβουλευτικές ακροάσεις για επιτρόπους έγιναν μια μορφή εισαγωγικών εξετάσεων. Η Επιτροπή άρχισε τότε να αισθάνεται -όπως όριζε η συνθήκη- ότι ελέγχεται από το Κοινοβούλιο».

Σχετικά με την Εντίθ Κρεσόν, το 2007, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγνώρισε τελικά ότι η πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας είχε αποτύχει στις ευθύνες της ως επίτροπος.

Αλλά μετά από έρευνα των βελγικών δικαστηρίων, η υπόθεση της Κρεσόν απορρίφθηκε λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων.

Σήμερα μετά από 25 χρόνια η νέα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δεχτεί κριτική, καθώς έχει αποδειχτεί ότι η διδακτορική διατριβή της περιείχε περιεχόμενο λογοκλοπής, το όνομά της είχε εμπλακεί σε σκάνδαλο με αμυντικά συμβόλαια όσο ήταν στο υπουργείο Άμυνας της Γερμανίας, ενώ επί των ημερών της στην Κομισιόν ξέσπασε το σκάνδαλο Pfizergate.

Η φον ντερ Λάιεν κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος της Επιτροπής με μόλις 9 ψήφους περισσότερες από το όριο: Από τους συνολικά 747 ευρωβουλευτές, μόνο 383 την ψήφισαν, 327 κατά, 22 απείχαν και μία ψήφος ήταν άκυρη. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, ο πρόεδρος της Επιτροπής πρέπει να εκλέγεται με περισσότερο από το 50% των ψήφων των ευρωβουλευτών.

Μάλλον το μπλογκ πρέπει να ξαναδεί τους θεσμούς του, όπως έκανε το 1999.

Με πληροφορίες από Μultimedia Εuroparl, CVCE. Pierre Gerbet