Μέση Ανατολή: Μπορεί το Ισραήλ να αντιμετωπίσει το οπλοστάσιο του Ιράν

Η δολοφονία του Νασράλα, η έκρηξη των βομβητών και η χερσαία επιχείρηση του Ισραήλ στον Λίβανο, έχουν επιδεινώσει σε μεγάλο βαθμό τη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ενώ πλέον έρχεται να συμβάλλει και η επίθεση του Ιράν με 200 πυραύλους στο Ισραήλ. 

Βλέποντας τα γεγονότα αυτά να εκτυλίσσονται, η διεθνής κοινότητα αναμένει τον τρόπο που θα αντιδράσει το Τελ Αβίβ και αν αυτός θα πυροδοτήσει έναν περιφερειακό πόλεμο στην περιοχή. Το Ισραήλ διατηρεί άλλα δύο μέτωπα ανοιχτά, το ένα στη Γάζα και το δεύτερο στον Λίβανο, όπου συνεχίζει να διεξάγει αεροπορικούς βομβαρδισμούς.

Την ίδια ώρα ο αμερικανικός παράγοντας προσπαθεί να καταφέρει τις δύο πλευρές να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός. Η ανησυχία των διεθνών παραγόντων έγκειται στο αν το Ισραήλ θα στοχεύσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης.

Πώς μπορεί να αντιδράσει το Ισραήλ στην επίθεση του Ιράν

Η επίθεση του Ιράν χαρακτηρίστηκε ως μία απαντηση στις επανειλημμένες επιθέσεις που έγιναν από το Ισραήλ. Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν δηλωσαν ότι τα πυραυλικά πλήγματα επικεντρώθηκαν σε ισραηλινούς στόχους ασφαλείας.

Υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το ενδεχόμενο επίθεσης του Ισραήλ στο εσωτερικό του Ιράν, και πόσο μάλλον ενάντια στις πυρηνικές τους εγκαταστάσεις. Ο πρώην Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ προέτρεψε το Ισραήλ να προβεί σε αντίποινα καταστρέφοντας το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Το Ισραήλ πιθανότατα παρακολουθεί τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν καθώς συζητά τον τρόπο της απάντησή ςτου στην πυραυλική επίθεση της Τεχεράνης, σύμφωνα με τον Μάλκολμ Ντέιβις, ανώτερο αναλυτή αμυντικής στρατηγικής στο Αυστραλιανό Ινστιτούτο Στρατηγικής Πολιτικής.

«Από τη σκοπιά του Ισραήλ, δεν μπορεί να επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Σίγουρα θα υπήρχε ισχυρή πίεση στο υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου να επιτεθεί σε αυτές τις πυρηνικές εγκαταστάσεις και ουσιαστικά να αναστείλει το ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων, ενδεχομένως για χρόνια», δήλωσε ο Ντέιβις στην Becky Anderson του CNN.

Τρία πιθανά σενάρια αντίδρασης

Σύμφωνα με το Forward.com, με δεδομένη της κλίμακα της ιρανικής πρόκλησης, το Ισραήλ αντιμετωπίζει τώρα τρεις πιθανές κατευθύνσεις δράσης:

• Μια τυπική απάντηση:

Σε αυτό το σενάριο, το Ισραήλ θα απαντούσε στο βαλλιστικό πυραυλικό χτύπημα του Ιράν, αλλά μόνο συμβολικά. Μια περιορισμένη αντίδραση χαμηλού κινδύνου θα μπορούσε να ικανοποιήσει ορισμένες από τις άμεσες ανησυχίες του Ισραήλ για την ασφάλεια, αλλά θα έκανε ελάχιστα για να αποτρέψει το Ιράν ή να διαταράξει τις ευρύτερες στρατηγικές φιλοδοξίες του. Αυτός είναι ο δρόμος της μικρότερης αντίστασης, αλλά είναι απίθανο να αλλάξει το status quo. Για το Ισραήλ, αυτό μπορεί να μην είναι πλέον αρκετό.

• Ένα τακτικό χτύπημα

Μια πιο ουσιαστική απάντηση θα μπορούσε να περιλαμβάνει άμεση στρατιωτική δράση κατά ιρανικών περιουσιακών στοιχείων, όπως πετρελαϊκές εγκαταστάσεις ή στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Αυτό θα είχε ως στόχο να προκαλέσει πραγματική ζημιά στις υποδομές του Ιράν, αναγκάζοντάς το να επανεξετάσει περαιτέρω προκλήσεις.
Μια επίθεση σε μια πετρελαϊκή εγκατάσταση, για παράδειγμα, θα μπορούσε να διαταράξει τις οικονομικές ζωτικές γραμμές του Ιράν και να στείλει το σαφές μήνυμα ότι το Ισραήλ δεν θα ανεχθεί συνεχείς πυραυλικές επιθέσεις. Ο στόχος εδώ θα ήταν να δημιουργηθεί αρκετός πόνος για το Ιράν ώστε να αποτρέψει μελλοντικές ενέργειες.

• Μια στρατηγική αναμόρφωση της ισορροπίας ισχύος στην περιοχή:

Η τρίτη επιλογή είναι πολύ πιο φιλόδοξη και γεμάτη κινδύνους, αλλά θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τη Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ θα πίεζε με κάποιο τρόπο τη Δύση να επιβάλει το νόμο στο Ιράν, απαιτώντας όχι μόνο τον τερματισμό των πυραυλικών του επιθέσεων, αλλά και την πλήρη διάλυση του πυρηνικού του προγράμματος και τον τερματισμό της χορηγίας του σε δυνάμεις αντιπροσώπων σε όλη την περιοχή.

Σε αυτό το σενάριο, το Ισραήλ -ή κατά προτίμηση, από την οπτική του γωνία, οι ΗΠΑ και άλλοι δυτικοί σύμμαχοι- θα μπορούσαν να αποκλείσουν τα ιρανικά λιμάνια, να καταστρέψουν βασικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και ακόμη και να χρησιμοποιήσουν βόμβες που θα ανατινάξουν τα καταφύγια για να παραλύσουν τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν. Αυτό θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει την παροχή σημαντικής υποστήριξης σε ιρανικές ομάδες της αντιπολίτευσης, αποσταθεροποιώντας περαιτέρω το καθεστώς στην Τεχεράνη. Ο γενικός στόχος θα ήταν όχι απλώς να περιοριστεί το Ιράν, αλλά να επέλθει αλλαγή καθεστώτος ή τουλάχιστον να εξουδετερωθούν πληρέστερα οι φιλοδοξίες του.

Το οπλοστάσιο του Ιράν

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN, η Τεχεράνη διαθέτει χιλιάδες βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ με διάφορες εμβέλειες, σύμφωνα με έκθεση του 2021 από το Missile Threat Project του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS). Οι ακριβείς αριθμοί για κάθε τύπο πυραύλου είναι άγνωστοι. Αλλά ο στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ Κένεθ Μακένζι δήλωσε στο Κογκρέσο το 2023 ότι το Ιράν διαθέτει «πάνω από 3.000» βαλλιστικούς πυραύλους, σύμφωνα με μια έκθεση φέτος από τον ιστότοπο Iran Watch του Wisconsin Project on Nuclear Arms Control.

Οι τροχιές των βαλλιστικών πυραύλων τους μεταφέρουν εκτός ή κοντά στα όρια της γήινης ατμόσφαιρας, πριν το ωφέλιμο φορτίο της πολεμικής κεφαλής διαχωριστεί από τον πύραυλο που το μετέφερε στον ουρανό και βυθιστεί ξανά στην ατμόσφαιρα και στον στόχο του. Ειδικοί σε θέματα όπλων που ανέλυσαν επαληθευμένα βίντεο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τη σκηνή δήλωσαν στο CNN ότι το Ιράν χρησιμοποίησε παραλλαγές του βαλλιστικού πυραύλου Shahab-3 στην τελευταία επίθεση κατά του Ισραήλ.

Ο Shahab-3 είναι η βάση για όλους τους βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς του Ιράν που χρησιμοποιούν υγρό καύσιμο, σύμφωνα με τον Patrick Senft, συντονιστή έρευνας στην Armament Research Services (ARES). Το Missile Threat Project αναφέρει ότι ο Shahab-3 τέθηκε σε υπηρεσία το 2003, μπορεί να μεταφέρει πολεμική κεφαλή 760 έως 1.200 κιλών (1.675 έως 2.645 λίβρες) και μπορεί να εκτοξευθεί από κινητούς εκτοξευτές καθώς και από σιλό.

Νέες παραλλαγές

Το Iran Watch λέει ότι οι νεότερες παραλλαγές του Shahab-3, οι πύραυλοι Ghadr και Emad, έχουν ακρίβεια μέχρι και 300 μέτρα (σχεδόν 1.000 πόδια) από τους προβλεπόμενους στόχους τους.
Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Τεχεράνη χρησιμοποίησε έναν νέο πύραυλο, τον Fattah-1, στις επιθέσεις. Η Τεχεράνη περιγράφει τον Fattah-1 ως έναν «υπερηχητικό» πύραυλο – που σημαίνει ότι ταξιδεύει με ταχύτητα Mach 5 ή πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου (περίπου 3.800 μίλια την ώρα, 6.100 χιλιόμετρα την ώρα).

Σύμφωνα με τους αναλυτές σχεδόν όλοι οι βαλλιστικοί πύραυλοι της χώρας φθάνουν σε υπερηχητική ταχύτητα κατά τη διάρκεια της πτήσης τους, ιδίως καθώς καταδύονται προς τους στόχους τους. Ο όρος «υπερηχητικός» χρησιμοποιείται συχνά για να αναφερθεί στα λεγόμενα υπερηχητικά οχήματα ολίσθησης και τους υπερηχητικούς πυραύλους κρουζ, εξαιρετικά προηγμένα όπλα που μπορούν να ελίσσονται με υπερηχητική ταχύτητα εντός της γήινης ατμόσφαιρας. Αυτό καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την κατάρριψη τέτοιων όπλων.

Η πυραυλική άμυνα του Ισραήλ

Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ διαθέτει μία σειρά από αντίμετρα για να μπορέσει να εμποδίζει τις επιθέσεις από βαλλιστικούς πυραύλους μέχρι πυραύλους κρουζ και ρουκέτες. Το κυριότερο όπλο του είναι το σύστημα Iron Dome, το οποίο χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση εισερχόμενων πυραύλων και όπλων πυροβολικού. Όμως ο Σιδηρούς Θόλος είναι το κατώτερο στρώμα της πυραυλικής άμυνας του Ισραήλ και δεν είναι το σύστημα που θα είχε χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση των βαλλιστικών πυραύλων που εκτοξεύτηκαν το βράδυ της Τρίτης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Πυραυλικής Άμυνας της χώρας (IMDO).

Το επόμενο σκαλοπάτι της πυραυλικής άμυνας είναι το David’s Sling, το οποίο προστατεύει από απειλές μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, σύμφωνα με τον IMDO. Το David’s Sling, ένα κοινό έργο του ισραηλινού προηγμένου αμυντικού συστήματος RAFAEL και του αμερικανικού αμυντικού κολοσσού Raytheon, χρησιμοποιεί αναχαιτιστικά κινητικά χτυπήματα Stunner και SkyCeptor για να εξουδετερώσει στόχους σε απόσταση έως και 186 μιλίων, σύμφωνα με το Missile Threat Project του CSIS.

Πάνω από το David’s Sling βρίσκονται τα συστήματα Arrow 2 και Arrow 3 του Ισραήλ, που αναπτύχθηκαν από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Arrow 2 χρησιμοποιεί κεφαλές θρυμματισμού για να καταστρέψει τους εισερχόμενους βαλλιστικούς πυραύλους στην τελική τους φάση – καθώς καταδύονται προς τους στόχους τους – στην ανώτερη ατμόσφαιρα, σύμφωνα με το CSIS.

Το Arrow 2 έχει βεληνεκές 56 μίλια και μέγιστο ύψος 32 μίλια, σύμφωνα με την Missile Defense Advocacy Alliance, η οποία αποκάλεσε το Arrow 2 αναβάθμιση των αμερικανικών πυραυλικών αμυντικών συστημάτων Patriot που χρησιμοποιούσε κάποτε το Ισραήλ σε αυτόν τον ρόλο. Το Arrow 3 χρησιμοποιεί τεχνολογία hit-to-kill για να αναχαιτίζει τους εισερχόμενους βαλλιστικούς από το διάστημα πυραύλους, πριν αυτοί εισέλθουν ξανά στην ατμόσφαιρα για να πετύχουν τους στόχους τους.