Φον ντερ Λάιεν: Με υπερεξουσίες η νέα της θητεία στην κορυφή της Κομισιόν

Με τον Μπρετόν εκτός Επιτροπής, η Φον ντερ Λάιεν αναμένεται να έχει ακόμα μεγαλύτερη εξουσία. Όντας ενισχυμένη από μία ισχυρότερη από την αναμενόμενη πλειοψηφία, η πρόεδρος της Κομισιόν δεν έχει πλέον κανένα κίνητρο για να αλλάξει τη διακυβέρνηση της, η οποία έχει ήδη καταγγελθεί ως υπερσυγκεντρωτική και αδιαπέραστη από την ομάδα των συμβούλων της.

Άλλωστε ήταν η προτίμηση της για άψογες επικοινωνίες και αποφυγή των αντιπαραθέσεων που της χάρισε το παρατσούκλι «βασίλισσα Ούρσουλα», το οποίο η εκστρατεία επανεκλογής της προσπάθησε, και κυρίως απέτυχε, να διαψεύσει. Όταν δε παρουσίασε την ομάδα της, την ίδια ώρα έδωσε ένα μήνυμα στους αμφισβητίες σχετικά με το ποιος είναι πραγματικά επικεφαλής.

Το παρασκήνιο της ανακοίνωσης των Επιτρόπων

Το πρωί πριν την ανακοίνωση των Επιτρόπων, η Φον ντερ Λάιεν για τη δεύτερη κορυφαία ομάδα της, αρνήθηκε να πει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τους εταίρους της στη διαδικασία έγκρισης των επιτρόπων, ποιον αναθέτει σε ποια θέση. Αντ’ αυτού, έφυγε από μια συνάντηση με τους κορυφαίους ηγέτες του Κοινοβουλίου και πήγε κατευθείαν σε μια συνέντευξη Τύπου στην οποία αποκάλυψε όλες τις λεπτομέρειες. Αργότερα κατηγορήθηκε για «περιφρόνηση» του Κοινοβουλίου.

Λίγες ώρες νωρίτερα, έπεισε τους Γάλλους ότι θα έδινε στον υποψήφιο επίτροπό τους μια εξαιρετικά σημαντική θέση αν άλλαζαν τον Μπρετόν. Την Τρίτη, καθώς αποκάλυψε τις περιγραφές των θέσεων εργασίας, συνειδητοποίησαν ότι τους είχε κοροϊδέψει για μια αποδυναμωμένη θέση.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico, μετά την ανακοίνωση των Επιτρόπων αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι «Θα ελέγχει ακόμα περισσότερο τα πάντα.» και αναρωτιέται «Ποιος πίστευε ότι αυτό ήταν καν δυνατό;». Ένας άλλος διπλωμάτης λέει «Όποιος πίστευε ότι θα μπορούσε να αλλάξει το ύφος της, τη θέλησή της να διατηρήσει αυστηρό έλεγχο, ήταν τουλάχιστον αφελής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την διάρκεια της πρώτης θητείας, ανέπτυξε τη φήμη ότι έπαιρνε μονομερείς αποφάσεις, υπερέβαινε την περιγραφή της θέσης της, απέκλειε τους άλλους ηγέτες της ΕΕ από τη λήψη αποφάσεων και μιλούσε μόνο σε μια χούφτα συμβούλων.

Μία ομάδα ίσων ή μήπως όχι

Όπως είπε η ίδια επέλεξε έναν Επίτροπο από κάθε χώρα μέλος της ΕΕ (εκτός της Γερμανίας που η Φον ντερ Λάιεν είναι επίτροπος της). Τους χαρακτήρισε ως «μία ομάδα ίσων». Θέλοντας να δείξει ότι έσκισε το παλιό άκαμπτο οργανόγραμμα, είπε ότι το θεσμικό όργανο θα γίνει λιγότερο ιεραρχικό.

Ισχυρίστηκε δε ότι θα επιτρέψει μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των επιτρόπων και των υπαλλήλων τους προκειμένου να έχουν «ίση ευθύνη» για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων τους. Ωστόσο, διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους ίδιους τους υπαλλήλους της στην Επιτροπή, λένε ότι η νέα της δομή θα επιτρέψει στη φον ντερ Λάιεν να διαιρεί και να κυριαρχεί.

«Δεν νομίζω ότι αυτό είναι σφάλμα, αλλά χαρακτηριστικό του συστήματος του νέου σώματος», δήλωσε ο Ρενέ Ρεπάσι, ο οποίος ηγείται των Γερμανών Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για τη στρατηγική της φον ντερ Λάιεν.

Ποιοι ευνοήθηκαν και ποιοι όχι

Την ώρα που η πρόεδρος της Κομισιόν έδωσε ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια στην Ισπανίδα Teresa Ribera, άλλοι έμειναν με λιγότερο σημαντικά χαρτοφυλάκια και διογκωμένους τίτλους εργασίας. Μία από τις ελάχιστα γνωστές υποψήφιες, η Roxana Minzatu, έγινε εκτελεστική αντιπρόεδρος για τους ανθρώπους, τις δεξιότητες και την ετοιμότητα.

Βέβαια, φρόντισε να ανταμείψει τους έμπιστους της, όπως ο Σλοβάκος Maroš Šefčovič, ο Λετονός Valdis Dombrovskis και ο Ολλανδός Wopke Hoekstra, οι οποιοι θα έχουν αναβαθμισμένο ρόλο στην Επιτροπή, φροντίζοντας να ενημερώνουν τους νέους συναδέλφους τους.

Αμείλικτη φάνηκε με τον Μακρόν, ο οποίος αντάλλαξε τον Μπρετόν με τον λιγότερο έμπειρο Στεφάν Σεζουρνέ, αφού η φον ντερ Λάιεν του είχε εγγυηθεί έναν πιο ισχυρό ρόλο, αν ο μεγαλύτερος εσωτερικός της επικριτής απομακρυνόταν. Αλλά οι Γάλλοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι η Φον ντερ Λέιεν έπαιξε με τον Μακρόν, δίνοντας στον υποψήφιο Επίτροπο Séjourné, μια πιο αδύναμη θέση από αυτή που είχε ο Breton.

Σχολιάζοντας τις επιλογές της, ένας από τους Ευρωπαίους διπλωμάτες είπε ότι ο Μακρόν «αντάλλαξε κάποιον που τόλμησε να σταθεί απέναντι στη Φον ντερ Λέιεν με κάποιον με πολύ πιο αδύναμη προσωπικότητα». Ο διπλωμάτης πρόσθεσε ότι ο μεγάλος φόβος του Παρισιού ενόψει των ευρωεκλογών του περασμένου Ιουνίου ήταν μια ενθαρρυμένη φον ντερ Λάιεν.

Ευνοϊκές πολιτικές συνθήκες

Η Φον ντερ Λάιεν έχει συσσωρεύσει μεγάλη εξουσία στα χέρια της και οι άλλοτε πανίσχυροι ηγέτες που κατεύθυναν την ΕΕ έχουν αποδυναμωθεί ιδιαίτερα, αφήνοντας ένα ακόμα κενό, που θα το εκμεταλλευτεί η ίδια άμεσα.

Ας τα πάρουμε από την αρχή.

Ο Μακρόν έχασε στις ευρωεκλογές από την ακροδεξιά και μετά πέρασε από μία ανατρεπτική εθνική ψηφοφορία. Ο Σολτς ανησυχεί και εκείνος για το πολιτικό του μέλλον, ενώ ο Τουσκ είναι απασχολημένος με την εσωτερική πολιτική.

Ακόμη, ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα επιλέχθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ ως ομόλογος της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Εκείνος χαίρει μεγάλης εκτίμησης, αλλά δεν αναμένεται να αντιταχθεί στην πρόεδρο της Κομισιόν.

Ένα βήμα πριν την απόλυτη εξουσία

Αν και οι συνθήκες την ευνοούν, η πρόεδρος της Κομισιόν δεν θα είναι σε θέση να διοικήσει την Ευρώπη για τα υπόλοιπα πέντε χρόνια. Ο λόγος είναι ότι χρειάζεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να δώσει το πράσινο φως στην ομάδα της για να ξεκινήσει την νέα της θητεία.

Οπότε η πρόεδρος της Κομισιόν θα κρατήσει τους ηγέτες και τους πρεσβευτές τους αρκετά κοντά, ώστε να συμφωνήσουν με το σχέδιο της για το μέλλον της Ευρώπης – και ότι θα προχωρήσουν στην έγκριση των απαραίτητων κονδυλιών.