Αναβιώνει τα Θεοφάνια το “Καβούκι” στο Ζάρκο Τρικάλων

Κάλεσμα σε όσους θέλουν να παρακολουθήσουν ένα από τα αρχαιότερα έθιμα που αναβιώνει τα Θεοφάνια, απηύθυνε ο πρόεδρος της τοπικής Κοινότητας Ζάρκου Τρικάλων, Γιάννης Σδράλης, μιλώντας στην ΕΡΤ Λάρισας.

“Πρόκειται για ένα έθιμο που αναβιώνει τα Θεοφάνια και γίνεται από τα παιδιά που είναι να στρατευθούν. Μετά το πέρας της πρωινής πανηγυρικής λειτουργίας, κάτοικοι και επισκέπτες θα παρακολουθήσουν στην κεντρική πλατεία του χωριού το πρώτο μέρος του εθίμου. Εκεί που ο “διάβολος”, με τον “καβουκά”, τον “γιατρό” και τους “αραπάδες” θα δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους, ώστε να διασκεδάσουν τους παρευρισκόμενους. Αφού γυρίσουν το χωριό για να ανταλλάξουν ευχές, λίγο πριν δύση ο ήλιος , πλήθος κόσμου θα μαζευτεί ξανά στην κεντρική πλατεία του χωριού ώστε να χορέψει υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής και να παρακολουθήσει το κάψιμο του “καβουκιού”, που σηματοδοτεί για τους Ζαρκινούς και επίσημα την έναρξη του νέου έτους.

Το “Καβούκι” ένα από τα αρχαιότερα έθιμα και σε αυτό συμμετέχουν:
Ο ΚΑΒΟΥΚΑΣ (αυτός που σηκώνει στο κεφάλι το “καβούκι”). Το “καβούκι” είναι μια κατασκευή από καλάμια σε κυλινδρικό σχήμα, μήκους 3-4 μέτρων καλυμμένα με πυκνά πολύχρωμα χαρτιά. Φοράει την κάπα του, μόνο στο ένα μανίκι και στο χέρι του κρατάει μια γκλίτσα για να συγκρατεί το “καβούκι”. Ο “καβουκάς” συμβολίζει τον λαό, ο οποίος έχει στον τράχηλο του, το βάρος του ζυγού, του τυράννου και το “καβούκι” συμβολίζει την Οθωμανική αυτοκρατορία, έχει το σχήμα μιναρέ τζαμιού και όταν καίγεται ο κόσμος χαίρεται για την απελευθέρωσή του !
Ο ΓΙΑΤΡΟΣ, ο οποίος συμβολίζει την υγεία του “μπουλουκιού” και των κατοίκων. Είναι υπεύθυνος για τα οικονομικά του εθίμου όπως η πληρωμή της παραδοσιακής ορχήστρας και όλων των εξόδων. Στην ιστορία έχει μείνει ως ο εισπράκτορας των φόρων κατά την Τουρκοκρατία.
Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ή ΠΑΝΑΣ, είναι ο θεός Πάνας, βαμμένος σε ολόκληρο το κορμί του, ο οποίος φοράει κέρατα τράγου και κουδούνια στη μέση ώστε να κάνει θόρυβο. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας μετονομάστηκε σε “Διάβολο”. Ο ρόλος του είναι να βάλει τη φωτιά στο “καβούκι” που φέρει ο “καβουκάς”, χορεύοντας εκστασιασμένα.

Τα ΖΕΥΓΑΡΙΑ (6 με 7) των νέων που συμμετέχουν στο έθιμο είναι όλοι άντρες. (Στο αρχαίο δράμα και τους γυναικείους ρόλους υποδύονταν άνδρες). Είναι ντυμένοι σύμφωνα με την παράδοση, τσολιάδες και ονομάζονται “Γαμπροί”. Οι άνδρες που είναι ντυμένοι γυναίκες και φορούν ρούχα της εποχής μας. Ονομάζονται “Νύφες” και αποτελούν τη “γέφυρα” του χθες με το σήμερα.
Οι ΑΡΑΠΑΔΕΣ, βαμμένοι με μαύρο βερνίκι στο πρόσωπο και στο σώμα, φορούν μαύρα ρούχα, σκούφους, κουδούνια και φτερά από κότες, έχουν καμήλες(κατασκευή από ξύλα και λινάτσες) και αντιπροσωπεύουν τον στρατό των κατακτητών, για αυτό και αποστολή τους είναι να προκαλούν φόβο και θόρυβο.