Το ΣΕΦ, ο Γκάλης και η Ολίμπια Μιλάνο…

Με αφορμή το ΣΕΦ ξετυλίγει το κουβάρι του ελληνικού μπάσκετ με ιδιαίτερη αναφορά στον Νίκο Γκάλη, αλλά και τους δύο Έλληνες που βρίσκονται στην ομάδα του Μιλάνου, τον Μίλαν Τόμιτς και τον Χρήστο Σταυρόπουλο.

Η εξιστόρηση του ελληνικού μπάσκετ από την Ολίμπια αναφέρει:

«Σύμφωνα με την ιστορική ανακατασκευή, το 1983 το Παλάτι της Ειρήνης και της Φιλίας, στον Πειραιά, την περιοχή του λιμανιού της Αθήνας, χτίστηκε με έμπνευση στο σχήμα του από το San Siro Palasport, τη μεγαλύτερη κλειστή αθλητική εγκατάσταση που είχε ποτέ το Μιλάνο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό συμβαίνει: και τα δύο συστήματα έχουν κοίλη οροφή. Αυτή η αισθητική ιδιορρυθμία πιθανότατα οδήγησε στην κατάρρευση της οροφής του λεγόμενου Palazzone το 1985, υπό το βάρος μιας κολοσσιαίας χιονόπτωσης. Λίγο αργότερα, το San Siro κατεδαφίστηκε.

Το δίδυμο της Αθήνας, όμως, είναι ζωντανό και καλά. Η Ολίμπια έχει παίξει εκεί 15 επίσημους αγώνες της EuroLeague.

Στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ αυτό το κτίριο που στέκεται πάνω στη θάλασσα, σε πολύ μικρή απόσταση από το γήπεδο ποδοσφαίρου του αδελφού συλλόγου, έχει κεντρικό ρόλο: το 1987 φιλοξένησε όλους τους αγώνες των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, δηλαδή τη στιγμή που η Εθνική Ελλάδος έγινε τόσο μεγάλη σε μπασκετικό επίπεδο για να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο.

Μέχρι εκείνο το σημείο, η Ελλάδα δεν είχε παίξει σημαντικό ρόλο διεθνώς. Η πρώτη του συμμετοχή στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα είχε λάβει χώρα μόλις ένα χρόνο νωρίτερα στην Ισπανία και τελείωσε στη δέκατη θέση. θα έκανε το ντεμπούτο του στους Ολυμπιακούς μόνο εννέα χρόνια αργότερα στην Ατλάντα.

Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα είχε μόνο ένα “ψεύτικο” χάλκινο το 1949, όταν ο αγώνες διεξήχθησαν στην Αίγυπτο και μποϊκοτάρονταν σχεδόν από όλες τις ευρωπαϊκές εθνικές ομάδες. Το καλύτερο αποτέλεσμα κατά τα άλλα ήταν μια όγδοη θέση. Δύο χρόνια νωρίτερα στη Γερμανία δεν ήταν καν ανάμεσα στις προκριμένες ομάδες. Όμως εκείνη τη στιγμή η εθνική ομάδα είχε αλλάξει ρυθμό, με επικεφαλής την πρώτη γενιά φαινομένων που εξέφρασε ποτέ το Ελληνικό κίνημα: ο πρωταγωνιστής ήταν ο Νικ Γκάλης.

Ο Γκάλης καταγόταν από ελληνική οικογένεια που μετανάστευσε στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο ίδιος γεννήθηκε στην Ουνιόν Σίτι του Νιου Τζέρσεϊ και έμεινε στην περιοχή για να φοιτήσει στο κολέγιο στο Σέτον Χολ, και έγινε ένας απίστευτος σκόρερ. Επιλέχθηκε από τους Μπόστον Σέλτικς στο ντραφτ του ΝΒΑ, αλλά θεωρήθηκε πόιντ γκαρντ που ήταν πολύ κοντός και όχι αρκετά γρήγορος, αν και τη σεζόν 1978/79 ήταν ο τρίτος σκόρερ στις Ηνωμένες Πολιτείες σε συλλογικό επίπεδο σε μια κατάταξη με επικεφαλής τον Λάρι Μπερντ. Επιπλέον, είχε έναν τραυματισμό που ώθησε τους Σέλτικς να τον παραιτηθούν.

Αντί να προσπαθήσει ξανά αργότερα, ο Γκάλης πέρασε τον ωκεανό και υπέγραψε στον Άρη Θεσσαλονίκης, τότε την ομάδα με την υψηλότερη βαθμολογία στην Ελλάδα. Μαζί με τον Εθνικό συμπαίκτη του, Παναγιώτη Γιαννάκη, είχε ήδη κατακτήσει τέσσερις από τους οκτώ εθνικούς του τίτλους όταν βγήκε στο γήπεδο του Πειραιά για να παίξει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1987.

Μέχρι τότε ήταν ήδη αστέρι στην πατρίδα του και ένας από τους καλύτερους σκόρερ που έχουν δει ποτέ στην Ευρώπη. Και ο Άρης μαζί του και ο Γιαννάκης είχαν βάλει την Ολίμπια στα σχοινιά στον δεύτερο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών 1986/87. Αυτή η τολμηρή σειρά τον έφερε στην προσοχή όλης της Ευρώπης, δημιουργώντας έναν δεσμό άμιλλας και σεβασμού με την Ολίμπια και τους παίκτες της εκείνης της εποχής. Το 1987 ο Γκάλης ήταν 30 ετών, αλλά για εκείνον τα καλύτερα δεν είχαν έρθει: την επόμενη χρονιά ο Άρης έφτασε στο Final Four του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Αργότερα θα τελείωνε την καριέρα του μαζί με τον «δίδυμο» του Γιαννάκη στον Παναθηναϊκό.

Στις 3 Ιουνίου 1987, ο Γκάλης σημείωσε 44 πόντους στο ντεμπούτο της Ελλάδας επί της Ρουμανίας. Η ομάδα είχε επίσης ανάμεσα στα αστέρια της τον φόργουορντ του Πανιωνίου, Φανή Χριστοδούλου, και τον σέντερ με μακριά χέρια, τον Παναγιώτη Φασούλα, που έπαιζε στον ΠΑΟΚ αλλά αργότερα θα έβρισκε τη μόνιμη στέγη του στον Ολυμπιακό (μάλιστα ερχόμενος εδώ τυχαίνει να τον βρεις ανάμεσα οι θεατές).

Την επόμενη μέρα σκόραρε άλλα 44 κόντρα στη Γιουγκοσλαβία, η οποία υπολόγιζε και στον Ντράζεν Πέτροβιτς πριν πάει στη Ρεάλ Μαδρίτης και μετά στο ΝΒΑ. Στη συνέχεια, όμως, τα πράγματα έγιναν περίπλοκα: η Ελλάδα έχασε από την Ισπανία και μετά από τη Σοβιετική Ένωση (η οποία θα κέρδιζε τους Ολυμπιακούς της Σεούλ ένα χρόνο αργότερα). Ο Γκάλης έκλεισε την πρώτη φάση με μέσο όρο 37,5 πόντους, αλλά η Ελλάδα έκλεισε τον όμιλό της στην τέταρτη θέση. Και εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η Ιταλία.

Η εθνική ομάδα με προπονητή τον Βαλέριο Μπιανκίνι είχε οδηγήσει σε μια τέλεια πρώτη φάση, κερδίζοντας πέντε ματς σε πέντε. Μεταξύ των παικτών ήταν και ο Αλμπέρτο Τονούτ, ο πατέρας του Στέφανο. Η Ιταλία ήταν πρώτη, αλλά η ανταμοιβή για τις πέντε επιτυχίες δεν ήταν μεγάλη. Θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τους γηπεδούχους μπροστά σε 17.000 θεατές σε έναν νοκ άουτ αγώνα. Παρασυρμένη από τον ενθουσιασμό του κόσμου, η Ελλάδα κέρδισε ξεκάθαρα, κυριαρχώντας στο ματς από την αρχή. Ο Γκάλης σημείωσε 38 πόντους, ένα άλυτο παζλ για τους Ατζούρι (πρέπει να θυμηθούμε ότι η Ολίμπια φρέσκια από τον ευρωπαϊκό τίτλο δεν είχε κανέναν παίκτη στην εθνική ομάδα, εκτός από τον Πιέρο Μοντέκι, τον οποίο μόλις είχε αγοράσει η Ρέτζιο Εμίλι, αλλά δεν είχε ποτέ ακόμα έπαιξε στο Μιλάνο Η απουσία του Ρομπέρτο ​​Πρέμιερ βαραίνει πάνω απ’ όλα, ακόμα κι αν ο Αντονέλο Ρίβα ήταν ο καλύτερος σκόρερ σε όλα τα ματς).

Έχοντας νικήσει την Ιταλία, η Ελλάδα έγινε η ομάδα του πεπρωμένου. Κόντρα στη Γιουγκοσλαβία του Ντράζεν Πέτροβιτς αλλά και στους Βλάντε Ντίβατς, Τόνι Κούκοτς, Ζάρκο Πασπάλι, Ντίνο Ράτζα, επέστρεψε από τα δέκα κάτω στο ημίχρονο για να επικρατήσει στον τελικό με άλλους 30 πόντους από τον Γκάλη.

Ο τελικός στο γήπεδο του Πειραιά ήταν μια από τις μεγαλύτερες μπασκετικές μάχες στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Μια πολύ σκληρή μάχη που κέρδισε η Ελλάδα με 103-101 μετά την παράταση. Στη Σοβιετική Ένωση έλειπαν τουλάχιστον δύο από τους παίκτες που θα τους οδηγούσαν στο Ολυμπιακό χρυσό την επόμενη χρονιά (Άρβιντας Σαμπόνις και Ρίμας Κουρτινάιτις), αλλά είχαν τους Μαρτσιουλιόνις, Βολκόφ και μερικά στοιχεία της παλιάς γκαρντ, συμπεριλαμβανομένων των σέντερ Τκατσένκο και Μπελοστένι, έναντι του οποίου ο Φασούλας σημείωσε ακόμα 12 πόντους.

Η Ελλάδα έκανε ένα συγκινητικό ματς, σπάνιας έντασης. Στην παράταση ο Γκάλης πέτυχε τους τέσσερις πόντους της υπέρβασης και της νίκης πρώτα από τη γραμμή του φάουλ και στη συνέχεια με ακροβατικό σουτ από κάτω. Ολοκλήρωσε τη βραδιά με 40 πόντους, γινόμενος για πάντα εθνικός ήρωας. Όλα αυτά εδώ, στην αρένα Ειρήνης και Φιλίας στον Πειραιά.

Για δύο ανθρώπους από την Ολυμπία, το ταξίδι στον Πειραιά είναι σαν να επιστρέφεις σπίτι: ο γενικός διευθυντής Χρήστος Σταυρόπουλος πέρασε 19 χρόνια στον σύλλογο, ξεκινώντας ως σύντροφος στο Final Four της Ρώμης το 1997 όταν ο Ολυμπιακός κέρδισε τον πρώτο του ευρωπαϊκό τίτλο.

Ο Μίλαν Τόμιτς έμεινε για 13 χρόνια αρχικά ως παίκτης και μετά ως προπονητής. Έφτασε από το Βελιγράδι ως νέος και έχει γίνει Έλληνας πολίτης και θρύλος του συλλόγου, πάντα χειροκροτούμενος και καλοδεχούμενος κάθε φορά που φτάνει. Στη γκαλερί της αρένας υπάρχει μια τοιχογραφία με vintage φωτογραφίες, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Tόμιτς στο McDonald’s Open του 1998 στο Παρίσι, μαρκάτοντας τον Μάικλ Τζόρνταν, με τα μάτια ορθάνοιχτα, τη συγκέντρωση γραμμένη στο πρόσωπό του.

Είναι μια φωτογραφία που αξίζει μια καριέρα».

ON THE ROAD TO PIRAEUS
Secondo la ricostruzione storica, nel 1983 il Palazzo della Pace e dell’Amicizia, al Pireo, venne costruito ispirandosi nella sua conformazione al Palasport di San Siro, l’impianto sportivo al coperto più capiente che Milano abbia mai avuto, prima che la… pic.twitter.com/YKW8wn2bdL

— Olimpia Milano (@OlimpiaMI1936) October 14, 2024