Γιατί οι νόμοι δεν μείωσαν τις γυναικοκτονίες – Τι αποκαλύπτει βρετανική έρευνα

Στην Ελλάδα πολλοί σήμερα ζητούν τη θέσπιση ειδικού νομικού πλαισίου για ειδική ποινική διαχείριση του εγκλήματος της γυναικοκτονίας, ώστε να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά το φαινόμενο. Τι λέει όμως η εμπειρία;

Περισσότερα από πέντε κορίτσια και γυναίκες σκοτώνονται κάθε ώρα σε όλο τον κόσμο λόγω του φύλου τους, με καταστροφικό αντίκτυπο σε άτομα, οικογένειες και κοινωνίες.

Καθώς οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο στον κόσμο είναι η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική, 18 από τις 33 χώρες της περιοχής δημιουργήσαν την τελευταία δεκαετία ειδική νομοθεσία που χαρακτηρίζει τη γυναικοκτονία ως διακεκριμένη περίπτωση εγκλήματος.

Μελέτη του Πανεπιστήμιο Κουίν Μέρι του Λονδίνου, αξιολογώντας την περίπτωση του Μεξικού, υποστηρίζει ότι η νομοθεσία από μόνη της δεν κατάφερε να σώσει τόσες πολλές γυναίκες από τον θάνατο, παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία σχεδιάστηκε αποτρεπτικά.

Οι ερευνητές εντόπισαν ότι υπάρχει μια τεράστια εσφαλμένη ταξινόμηση των εγκλημάτων στα επίσημα στοιχεία στο Μεξικό, με περίπου το 50% των γυναικοκτονιών να ταξινομούνται εσφαλμένα ως ανθρωποκτονίες.

Αυτό συσκοτίζει την έκταση και τους πιθανούς παράγοντες της βίας που σχετίζεται με το φύλο. Γι’ αυτό και κυβερνήσεις, αστυνομία και εισαγγελείς θα πρέπει να λάβουν επειγόντως μέτρα για τη βελτίωση της ταξινόμησης των εγκλημάτων, αναφέρει η έρευνα.

Tα επίπεδα δολοφονιών στο Μεξικό με βάση του φύλ, 2000-2020.

Οι νόμοι για τις γυναικοκτονίες στο Μεξικό απέτυχαν να μειώσουν τον αριθμό των γυναικοκτονιών, των κοριτσιών και των γυναικών που αναφέρθηκαν ως αγνοούμενες και των ανθρωποκτονιών γυναικών. Ειδικά στο Μεξικό η κάθε Πολιτεία εφαρμόζει τη δική της νομοθεσία περί γυναικοκτονίας, με αποτέλεσμα νόμους με διαφορετικούς ορισμούς για το τι συνιστά γυναικοκτονία.

Οι δολοφονίες που σχετίζονται με το φύλο συνδέονται με μια επιδημία βίας στο Μεξικό, ειδικά σε περιοχές όπου οι έμποροι ναρκωτικών μάχονται για επικράτεια.

Οι τοπικές και ομοσπονδιακές κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν για να σταματήσουν τη δολοφονία γυναικών και ανδρών με τέτοια ατιμωρησία. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη στόχευση της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας που σχετίζεται με τα ναρκωτικά, στη μείωση της ατιμωρησίας, στην εφαρμογή του νόμου και στη μείωση του κόστους πρόσβασης στη δικαιοσύνη.

Αν και πιστεύεται ευρέως ότι οι νόμοι για τις γυναικοκτονίες επιφέρουν σκληρότερες τιμωρίες από τις ανθρωποκτονίες πρώτου βαθμού, αυτό δεν συμβαίνει πάντα, διαπιστώνουν οι ερευνητές.

Η έρευνά δείχνει ότι οι νόμοι από μόνοι τους είναι ανεπαρκείς και γι΄αυτό πρέπει να υποστηρίζονται από ένα δικαστικό σύστημα ικανό να επιβάλλει αποτελεσματικά τον νόμο.

Επιπλέον, οι ειδικοί τονίζουν ότι χρειάζεται να αντιμετωπιστούν οι βασικές ρίζες της βίας σε βάρος των γυναικών. Για παράδειγμα, τα αίτια των γυναικοκτονιών στο Μεξικό παραμένουν ελάχιστα κατανοητά δεδομένου ότι οι περισσότερες υποθέσεις δεν διώκονται. Ορισμένα συνδέονται σαφώς με την ενδοοικογενειακή βία, ενώ άλλα συνδέονται με τη συνεχιζόμενη σύγκρουση των καρτέλ ναρκωτικών και την ευρεία διαθεσιμότητα ναρκωτικών και όπλων.

«Τα βασικά πορίσματα αυτής της έκθεσης θα πρέπει σίγουρα να λειτουργήσουν ως κρίσιμη πηγή, όχι μόνο για την κατανόηση της πολυπλοκότητας της γυναικοκτονίας ως ακραίας μορφής βίας με βάση το φύλο, αλλά και για την ενίσχυση των προσπαθειών για καλύτερη ανταπόκριση σε αυτήν», αναφέρει στο The Conversation η λέκτορας εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Σέφιλντ Χάλαμ, δρ. Μαντουμίτα Πάντη.